بطور خلاصه برنامه ریزی استراتژیک مجموعه راهبرد هایی است که منجر به تعیین جهت حرکت سازمان یافته و تعهد آور می شود و اگر چه تفاوت های برنامه ریزی استراتژیک با برنامه ریزی عملیاتی وجود دارد، اما این تفاوت ها دارای مرزهای روشن نیست زیرا آنچه که برای یک فرد، تصمیم تاکتیکی است برای فرد دیگر ممکن است تصمیم استراتژیک باشد، بطوری که تفاوت یا تشخیص بین آن ها یک امر نسبی است و نه مطلق.
۱) برنامه ریزی عملیاتی اصولاً در سطوح میانی و پایه سازمان اما برنامه ریزی استراتژیک در سطوح عالی شکل می گیرد.
۲) در برنامه ریزی عملیاتی بیشتر تاکید بر منافع فعلی سازمان است در حالی که در برنامه ریزی استراتژیک به منافع آتی توجه می شود. به عبارتی دید برنام ریزی تاکتیکی کوتاه مدت و دید برنامه ریزی استراتژیک ، بلندمدت است.
۳) در برنامه ریزی عملیاتی ، روش های کار غالباً تجربه شده و متکی به دستاوردهای گذشته است در حالی که در برنامه ریزی جامع ، روش های نو و تجربه نشده نیز پا به عرصه می نهند.
۴) برنامه ریزی عملیاتی نسبت به برنامه ریزی استراتژیکی ، مخاطره کمتری دارد.
۵) تأکید برنامه ریزی عملیاتی بر کارآیی است ولی تأکید برنامه ریزی استراتژیک بر اثربخشی می باشد.
۶) برنامه های استراتژیک چند ساله اما برنامه های عملیاتی برای یک سال تدوین می شوند.
۷) برنامه های استراتژیک توسط مدیران رده بالا تدوین می شوند که اهداف کلی سازمان را مشخص و استراتژی های تحقق این اهداف را تعریف می کنند. به عبارتی موفقیت سازمان در کسب و کار مورد برررسی قرار گرفته و بر اساس دانشی که محیط داخل و خارج به دست می آید، استراتژی های مهم تدوین می شوند ولی برنامه های عملیاتی شرح تفصیلی یا دستورالعمل اجرایی برنامه های استراتژیک هستند که بیشتر مرتبط با عوامل درون سازمانی است و مدیران میانی در آن نقش اساسی ایفا می کنند.
۸) برنامه های استراتژیک بر فعالیت های سازمان اثرگذار هستند ولی برنامه های عملیاتی ، دامنه بسیار محدودی دارند. اهداف استراتژیک یه زبان ساده و کلی بیان می شوند و سازمان می کوشد افراد را در مسیری قرار دهد که درباره کل عملیات سازمان بیاندیشیند. از طرفی برنامه های عملیاتی از برنامه های استراتژیک استخراج می شوند و دارای تفصیل بیشتری می باشند.
برنامه ریزی استراتژیک |
برنامه ریزی عملیاتی |
تدوین با مشارکت مدیریت ارشد | تدوین با مشارکت مدیریت میانی |
جهت گیری کلی و طولانی مدت | عملکرد و نتیجه روز به روز |
وسعت بستر کاری و ارتباط دراز مدت اهداف سازمان با استراتژی ها | پیشبرد کاری در یک زمینه و ارتباط آنی اهداف سازمان با استراتژی ها |
دوام اثرات تصمیمات | قابل تغییر و اصلاح بودن تصمیمات |
جهت گیری کلی در تطبیق با محیط | جهت گیری حرفه ای و تخصصی |
تعیین کننده اهداف و منظورات جدید | مشتق شدن اهداف از سطوح بالاتر |
ارتباط اهداف و استراتژی ها با چشم انداز کلی، خلاصه و نا آشنا بودن مستندات | ارتباط اهداف با نتایج مشخص، دقیق و آشنا بودن مستندات |
مأخذ جدول: فقهی، ۱۳۸۸ و پهلوانیان، ۱۳۸۹
دوست عزیز شما می توانید در کنار مطالعه مقالات کارآفرینی و کسب و کار در وبسایت علی خادم الرضا، مقالات متعدد تخصصی با موضوعات برنامه ریزی ، برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک ، تفکر استراتژیک ، استراتژی سازی و سایر موضوعات مرتبط با مبحث استراتژی را مطالعه کنید.
برگرفته از سند برنامه استراتژیک واحد تحقیق و توسعه سازمان اتکا
تهیه و تدوین: علی خادم الرضا
انتشار مطلب تفاوت های برنامه ریزی استراتژیک با برنامه ریزی عملیاتی با ذکر منع بلامانع است.