خدایت را با تمام قلبت، با تمام روحت و با تمام قدرتت دوست بدار.
این نوشته ای است که ویکتور فرانکل Viktor Frankl [۱] روانشناس نامی و خالق اثر جاودانه انسان در جستجوی معنی ، در هنگام ورود خود به اردوگاه کار اجباری آلمان در جنگ جهانی دوم در جیب لباس یک زندانی کشته شده یافت، لباسی خودش که مجبور شد از آن استفاده کند. تفسیر ویکتور فرانکل از آن جمله این بود که پاسخ مثبت به زندگی، علی رغم هر چه با آن روبهرو میشویم، خواه رنج و خواه مرگ، یک فرمان است. چرا که در ناپیمودنی ترین راهها و در نومید کننده ترین لحظات و وضعیتهاست که می توان عظیمترین معنا را یافت.
بخاطر همین نوشته بود که معنی حضور خود در آن جهنم را یافت و بخاطر آن بود که تمام گرسنگی، تشنگی، خستگی، بیماری، فشار روانی و … را تحمل کرد.
ویکتور فرانکل در آن اردوگاه کار اجباری آلمان نازی مشاهده کرد که به طور متوسط از هر ۲۸ نفر یک نفر زنده میماند و مابقی یا کشته میشوند و یا خود را می کشند. او پس از بررسی بسیار زیاد ملاحظه کرد که کسانی که زنده میمانند الزاماً سالمترین، قویترین، باهوشترین، ثروتمندترین (قبل از اسیر شدن) و … نیستند. آنها اشخاصی هستند که برای زندگی خود معنایی دارند و به امید تحقق آن معنا و هدف بعد از پایان جنگ زنده ماندهاند. این معنی میتواند پیدا کردن اعضای خانواده، ساختن کشور و یا هر چیز دیگری باشد.
ویکتور فرانکل با تجربه دسته اول خود از زندگی سخت در اردوگاه کار اجباری، پس از پایان جنگ و رهایی، شاهکار خود به نام انسان در جستجوی معنی را به وجود آورد و مکتب تازه ای در روانشناسی به عنوان معنی درمانی[۲] را ایجاد کرد.
نظریه معنی درمانی به نیاز مداوم انسان به جستجو ، نه برای خویشتن بلکه برای معنایی که به هستی ما منظوری ببخشد ارتباط دارد. طبق این نظر هر چه بیشتر بتوانیم از خود فراتر رویم و خود را در راه چیزی یا کسی ایثار کنیم، انسان تر میشویم. این معیار نهایی رشد و پرورش شخصیت سالم و متعالی است. بلعکس، نبودن معنا در زندگی و یا دنبال چیزهایی فقط برای نفع شخصی و نیازهای سطح پایین بودن بیماری روانی است.
معنی زندگی هر کس همان اندازه واقعی است که وظایف زندگانی او. به این معنی که وظایفی که برای خود تعیین می کنیم سرنوشت ما را می سازد. از طرف دیگر لازمه جستجوی معنا مسئولیت شخصی است. هیچ کس و هیچ چیز دیگر نمی تواند در زندگی به ما احساس معنی و منظور در زندگی بدهد. این مسئولیت خود ماست که راهمان را پیدا کنیم و آنگاه که یافتیم در آن پایداری کنیم.
تجربیات هر شخص از زندگی دارای فرازها و فرودهاست. اما همانطور که ارتفاع کوه را با بلندی قله آن میسنجند و نه با سطح دره های آن، معنی دار بودن زندگی را هم با اوجهای آن باید سنجید. در زندگی تعداد و دوام این اوجها مهم نیست، بلکه شدت و عمقهای تجربهها مهم است. بر طبق این نظر معیار سنجش معنی دار بودن زندگی کیفیت آن است نه کمیت آن. همچنین آغاز کار زندگی و ادامه آن در سطح عالی، بیش از به انتها رساندن آن اهمیت دارد. در یک کلام عظمت یک زندگی را می توان در عظمت یک لحظه آن سنجید.
در بسیاری مواقع شرایط تغییر ناپذیر هستند. به هنگام رویارویی با چنین وضعی تنها راه پاسخگویی معقول، پذیرفتن است. شیوه ای که سرنوشت خود را می پذیریم، شهامتی که در تحمل رنج خود و وقاری که در برابر مصیبت نشان می دهیم، آزمون و سنجش نهایی ما به عنوان یک انسان است.
به نظر ویکتور فرانکل انگیزش ما در زندگی، جستجوی معنا نه برای خودمان بلکه برای خود معنی است و این مستلزم فراموش کردن خویشتن است. انسان کامل بودن یعنی به کسی یا چیزی فراسوی خود پیوستن. درست به مانند چشم انسان که وقتی سالم باشد می تواند هر چیزی را ببیند اما از دیدن خود عاجز است. اما همین چشم، وقتی خودش را می بیند که به طور مثال آب مروارید آورده و بیمار باشد.
بنابراین جستجوی هدف تنها در خود و برای خود، شکست خود است. درست مانند یک بومرنگ؛ زمانی به سوی پرتاب کنندهاش باز میگردد که به هدف نخورده باشد، انسانها هم زمانی معنی و منظور خود را در عالم گم کرده باشند به خویشتن باز می گردند.
خواندن کتاب فوق العاده انسان در جستجوی معنی را به شما دوست عزیز توصیه می کنم. موفق باشید.
انتشار مطلب انسان در جستجوی معنی | نقدی بر نظریه ویکتور فرانکل و ارتباط آن با موفقیت شخصی با ذکر منبع و دادن لینک بلامانع است.
[۱] – viktor frankl
[۲]– Logotherapy
در اپیزود ۲۰ از فصل دوم رادیو کارآفرینی، درباره فلسفه کارآفرینی صحبت کردم و در آن از سه جنبه خلق معنای ویکتور فرانکل استفاده کردهام. می توانید در زیر و در کست باکس رادیو کارآفرینی بشنوید.
5 Comments
کتاب بسیار فوقالعاده و بی نظیری بود. من از خواندن آن بسیار لذت بردم و نکات زیادی هم از آن یاد گرفتم.
کاملاً درسته. موفق باشید
بسیار کتاب زیبا و سرشاز از معنا بود
از آن دسته کتابهایی که حداقل یک بار باید هر فردی آن را مطالعه کند
بله جناب متین. کاملاً موافقم.
“حداقل یک بار”
موفق و پیروز باشید
بله،مذهب جدید خوبی هست برای خواب کردن انسانها تا سرنوشتشان را پذیرا باشند وصلیبشان را به دوش بکشند.اما کسانیکه حکومت هیتلر را به زیر کشیدند مطمئنا امثال ایشان نبودند.