شناسایی فرصت های کارآفرینی و کسب و کار
در صنعت آموزش کسب و کار در ایران
در این مقاله به معرفی ۵۰ فرصت برای راه اندازی کسب و کار در صنعت آموزش کسب و کار در ایران اشاره می کنم. این ۵۰ فرصت بر مبنای شاخص های شناسایی و تشخیص فرصت زیر، به ۵ دسته عمده تقسیم می شوند. همچنین در انتهای این نوشته ۲ فایل ویدئویی و ۲ فایل صوتی درباره فرصت و تشخیص فرصت در کارآفرینی ارائه شده است. دعوت می کنم تمام این مقاله و این ۴ فایل را مطالعه کنید.
در تعریف فرصت می توان گفت که فرصت، شکافی است در بازار که پتانسیل موجود کاری را بهتر انجام می دهد و ارزش می آفریند. فرصت های جدید همیشه وجود دارند اما الزاماً خودشان را نمایان نمی کنند. شناخت فرصت های جدید یکی از وظایف مهم کارآفرینان است. در این میان ارزش واقعی کارآفرینی و کسب و کار زمانی بروز می کند که فرصت با عامل جدیدی که شکاف بازار را پر می کند (ایده عملی شده) مورد استفاده قرار بگیرد.
( همچنین در مقاله بعدی، فهرستی از ایدهها مربوط به فرصت برگزیده این مقاله، یعنی “امکان راهاندازی کسب و کار آموزشی با محوریت استفاده از اینترنت” ارائه میشود. )
-
مبناهای تهیه فهرست فرصتهای کسب و کار در صنعت آموزش کسب و کار
۱- شناسایی بازارهای (عرضه و تقاضا) در حال شکل گیری
فهرست فرصتهای کسب و کار مربوط به بازارهای در حال شکلگیری به قرار زیر میباشد؛
- استفاده گسترده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات و اینترنت باعث تمایل هرچه بیشتر بازارهای هدف به جستجو، سفارش و خرید، استفاده و نظردهی و یا تمامی این فرآیندها به صورت آنلاین برای محصولات و خدمات صنعت آموزش کسب و کار شده است. بنابراین فرصت حضور حداکثری کسب و کارهای آموزشی در فضای مجازی و اینترنت هر چه بیشتر و بهتر فراهم است.
- استفاده گسترده از موبایل به عنوان یک همراه همه جانبه شخصی (به جای وسیله ارتباطی) فرصت ارتباط با مشتریان را بیشتر کرده و حضور کسب و کارهای از طریق اپ ها پذیرفته شده است.
- فرصت استفاده از هوش مصنوعی و کاربردهای آن در صنعت آموزش کسب و کار
- جوانان و اشخاص در سن تولید اقتصادی بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می دهند. در شرایط فعلی چه آنهایی که شاغل هستند و چه آنهایی که بیکار هستند بخش های متعددی از بازار هدف صنعت آموزش کسب و کار را تشکیل می دهند.
- نبود قوانین شفاف و ضمانت اجرایی موانعی را برای عموم کسب و کارها ایجاد می کند. اما در همین شرایط این موضوع توانسته فرصت هایی را نیز فراهم آورد. اجرای ناقض قانون مالکیت معنوی (متاسفانه) فرصت های فراوانی برای بخش بزرگی از عرضه کنندگان فراهم آورده تا با تلقید و یا بهبود جزئی بخشی از آموزش های و محتواها بتوانند با هزینه ناچیز محصولات آموزش خود را تولید کنند.
- همچنین بخش بزرگی از بازار مصرف به دنبال دانلود رایگان محصولات آموزشی مجازی و گرانقیمت عرضه کنندگان هستند. این موضوع در ظاهر تهدید است، اما با اتخاذ استراتژی درست می تواند یک فرصت برای ترویج باشد.
- اوضاع وخیم اقتصادی دیر یا زود نهادهای قدرت را به پذیرش این حقیقت وا می دارد که راه عبور از این شرایط اسفناک نه تمرکز بیشتر، بلکه آزادی بیشتر برای فعلان کارآفرینی و کسب و کار در چارچوب بسترهای حمایتی است. همچنین برقراری ارتباط سازنده با تمامی کشورهای جهان نیز می تواند مشوق بسیار اثرگذاری برای رونق کلی کسب و کارهای باشد. بنابراین با سیاست های حمایتی برای تسهیل کارآفرینی، فرصت های فراوان برای صنعت آموزش کسب و کار نیز پدید می آید. رونق اقتصادی، افزایش امید، کسب نتیجه و … همه و همه فعالیان کسب و کار را به این وا میدارد تا با بازخورد مثبت فعالیت هایشان را تقویت کنند. محصولات و خدمات صنعت آموزش کسب و کار میتوانند پاسخ بسیار مناسبی به نیاز این فعلان کسب و کار باشند.
- شرایط بد اقتصادی فعلی، قدرت پایین اقتصادی مردم، کاهش ریسک قابل تحمل برای کسب و کارها و … تماماً فرصتهایی برای محصولات و خدمات اثربخش اما ارزان قیمت و مدل های کسب و کار جدید برای صنعت آموزش کسب و کار هستند.
- تخصصی شدن و میان رشته ای شدن بسیاری از کسب و کارهای دانشی امروز، نیاز برای محصولات و خدمات تخصصی تر صنعت آموزش کسب و کار را فراهم میکند.
- وجود تعداد زیادی مدرس با توان تجربی و دانشی پایین یک تهدید بزرگ برای کلیت بازار صنعت آموزش کسب و کار است. اما این موضوع خود فرصتی برای سایر فعالین مرجع قلمداد میشود تا با آموزش با کیفیت به این مدرسین کم کیفیت و ارتقاء سطح کیفی فعالیتهای آنها، جایگاه خودشان را در جایگاه مرجع بازار جای دهند.
- سطح دانشی و مهارتی عمومی پایین فعالین کسب و کار در ایران فرصت مناسبی است تا بازار صنعت آموزش کسب و کار بتواند تا محصولات و خدمات خود را ارائه دهد.
- بخش بخش شدن هر چه بیشتر بازار و تغییر و تلاطم دایمی محیط فرصتهای همیشگی برای ورود به بازار و ارائه محصولات و خدمات جدید را برای فعالین صنعت آموزش کسب و کار فراهم میآورند.
- تعداد کم فعالان بزرگ مقیاس در صنعت و همچنین تمرکز آنها در چند شهر عمده مانند تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و … باعث شده دسترسی به بخش بزرگی از خدمات آنها برای بخش بزرگی از بازارهای هدف در سراسر کشور بسیار دشوار و یا غیرممکن باشد. امکان افزایش تعداد این فعالان و یا گسترش فعالیتهای آنها در شهرهای دیگر میتواند فرصتی برای توسعه آنها و کلیت بازار باشد.
- تعداد کم ناشرین تخصصی کتابهای کسب و کار امکان ورود به این حوزه را فراهم میکند. بنابراین ورود به بازار ار نقطه نشر و سپس ارائه سایر خدمات و محصولات میتواند فرصتی مناسب اما کمی سرمایه بر باشد.
- کم بودن تعداد وبسایتهای تخصصی آموزشی یا تمرکز بر گوشه بازارهای بسیار تمایز در صنعت آموزش کسب و کار بسیار مشهود است. به عنوان مثال عرضه کنندهای که صرفاً بر آموزش بازاریابی از طریق بازی کاری تمرکز دارد.
- متاسفانه در ایران، هیچگونه اتحاد استراتژیک جدی و قوی میان انواع فعالان و عرضه کنندگان در صنعت آموزش کسب و کار دیده نمیشود. تشکیل اتحادهای استراتژیک در این صنعت میتواند موجب ارزش آفرینی و سود فراوان شده و فرصتهای جدیدی نیز فراهم آورد. به عنوان مثال اتحاد استراتژیک میان یک ناشر و یک موسسه آموزشی و یک وبسایت آموزشی تخصصی.
۲- شناسایی نیازهای ارضاء نشده و یا ناقص ارضاء شده
فهرست فرصتهای مربوط به شناسایی نیازهای ارضاء نشده و یا ناقص ارضاء شده به قرار زیر می باشد؛
- نبود انسجام محتوایی میان دروس مختلف یک دوره آموزشی که توسط اساتید مختلف برگزار میشود، باعث عدم رضایت مشتریان و عدم حصول بهترین نتیجه آموزشی میشود.
- تنوع پایین سرفصلها و موضوعات آموزشی به خصوص برای دورههای بلندمدت، سوالات بی پاسخ فراوانی برای مخاطبان به جای میگذارد. در حالی که در سطح جهانی تعدد و تنوع گستردهای از انواع دورهها و آموزشهای کسب و کار وجود دارد که میتوانند به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرند.
- دانشجویان و مشتریان رها شده بعد از یک دوره آموزشی و یا خرید محصول میتوانند فرصتهای طلایی برای فروش مجدد باشند.
- نبود یک اکوسیستم واحد و منسجم آموزشی که یک مشتری یا دانشجو را از سطوح ابتدایی نیاز جذب کرده و به سطوح تخصصی هدایت کرده و برای بلندمدت نگه دارد.
- وجود نگاه سود محور موقتی و کوتاه مدت به مشتریان و پاسخ ناقص به نیازهای آنها از طرف فعالین صنعت آموزش کسب و کار در بسیاری از موارد باعث نارضایتی برای مشتریان میشود.
- سطح پایین، کاربردی نبودن و شبه علم بودن بسیاری از محتواها و محصولات و خدمات آموزشی این فرصت را فراهم میآورد تا فعالیتهای اشخاص متخصص و با کیفیت با راحتی بیشتری توسعه پیدا کرده و برند قویتری در مقایسه با سایرین پدید آورند.
- بسیاری از فعالین صنعت در ازاء شرکت دانشجویان و مشتریان در دورهها و یا خرید محصولات به آنها مدرک و گواهینامه ارائه میدهند. بسیاری از این گواهینامهها تنها یک کاغذ بیارزش هستند و هیچ کاربردی ندارند. بنابراین تعریف و صدور گواهینامهها، مدارک و درجات معتبر میتواند برای بخش بزرگی از بازار هدف بسیار جذاب باشد.
- در بسیاری از شهرستانهای کشور و حتی مراکز استانها، موسسات با کیفیتی برای ارائه آموزشها و خدمات کسب و کار وجود ندارند. بنابراین بسیاری از متقاضیان یا باید به صورت مجازی از انواع محصولات و خدمات استفاده کنند و یا دائماً به نزدیکترین شهرها مراجعه نمایند.
- اکثریت غالب آموزشها از متدهای سنتی و خشک و یکجانبه تدریس و آموزش کلاسی استفاده مینمایند که در بسیار از موارد یادگیری را سخت و کسالت بار میکند. نبود روشهای آموزشی مانند هم آفرینی، بازی کاری، کارگاههای عملی، آموزش از طریق شبیه سازی، آموزشی حین عمل، آموزش به موجب رقابت و … به شدت احساس و به عنوان یک فرصت محسوب میشود.
- یکی از اصلیترین نیازها و ارزشهای مورد انتظار دانشجویان دورههای کسب و کار تشکیل شبکههای اجتماعی و همکاری با اشخاص موفق (اساتید، مشاوران و یا حتی همکلاسیان) خود است. موسسات آموزشی میتوانند با تعریف چارچوبی پاسخگو به این نیاز ثانویه، ارزش افزوده برای فعالیتهای ایجاد نمایند.
- یکی دیگر از نیازهای اساسی پاسخ داده نشده مشتریان در صنعت آموزش کسب و کار، ارضای نیاز تعلق آنها به یک جامعه و یا هویت برند است. (به عنوان مثال یک دانشجوی دانشگاه تهران همواره خود را حداقل از منظر تحصیل متمایز میداند) بنابراین القای این احساس تمایز به موجب استفاده از محصولات خاص یک موسسه میتواند برای مشتریان در بلندمدت بسیار ارزشمند باشد.
- بسیاری از استفاده کنندگان از محصولات و دورههای آموزشی کسب و کار اشخاصی هستند که خود کسب و کار دارند و نیازمند به کارگیری آموزشها به صورت عملی در کسب و کار خود هستند. بنابراین موسسات میتواند با تشکیل تیمهایی از مدرسان و هیئت علمیهای خود این نیاز کسب و کارها برای مشاوره کاربردی را رفع نمایند.
- بسیاری از مشتریان محصولات و خدمات آموزشی کسب و کار اشخاصی هستند که به دنبال کار میگردند و به همین منظور دانش و مهارتهای خود را ارتقاء میدهند. موسسات فعال در صنعت آموزش کسب و کار با معرفی بهترین دانشجویان خود این فرصت را دارند که رضایت مشتری را افزایش دهند، افزایش فروش داشته باشند، افزایش درآمد و همکاری با سایر کسب و کارهای داشته باشند و …
۳- شناسایی شرایط مساعد موجود در حال شکل گیری
- وجود و دسترسی راحت به انواع تکنولوژیها تولید، نشر و توزیع محتوا کمک میکند تا هزینه ورود به صنعت آموزش کسب و کار پایین آمده و اشخاص به سادگی بتوانند با تولید محتوای آموزشی و نشر آنها با هزینه نهایی نزدیک به صفر به راحتی به فعالیت در این بازار بپردازند.
- وجود و دسترسی به نرمافزارهای تخصصی گوناگون تولید محتوا در فرمت های مختلف را به راحتی مسیر ساخته است. به این ترتیب فعالین کسب و کار میتوانند سلایق مختلف آموزشی مشتریان را پاسخ دهند.
- شکلگیری دائم نیازهای جدید که به موجب تغییرات محیطی رخ میدهد، میتواند منبعی بیانتها از فرصت برای تولید محصولات و خدمات و ورود به بازارهای جدید برای فعالان صنعت آموزش کسب و کار باشد. البته این نیازها باید به سرعت کشف و پاسخ داده شوند.
- ارزان شدن تولید محصولات آموزشی میتواند به ارزان شدن قیمت نهایی این محصولات بینجامد و بنابراین فرصتی باشد تا بخش بزرگی از بازار مردد یا بازار کم توان یا بازار نامشتریان با ریسک کمتری از محصولات استفاده نمایند.
- اندازه تخمین زده شده کلی بازار که عددی حدود ۱۴۰ میلیارد تومان در سال است، نشاندهنده کوچک بودن این صنعت است. بنابراین به نظر میرسد با کمی نوآوری، سرمایه، تغییر مدلهای کسب و کار و … با توجه به نیازهای بسیار پاسخ داده نشده، فرصت ورود به این بازار محیاست.
- تغییر در شیوههای تهیه، پرداخت، کانال توزیع و هر یک از اجزا مدل کسب و کار میتواند فرصتی برای فعالین صنعت آموزش کسب و کار قلمداد شود. به عنوان مثال فروش محتوا آموزشی و پرداخت قیمت به شرط رضایت پس از استفاده میتواند یک مزیت رقابتی در قیمت و شیوه تهیه تلقی شود.
- همکاری با پلتفرمهای آموزشی میتواند فرصت ارزشمندی برای ورود آسانتر برای تازهواردان کمتر توانمند یا کم تجربه تر را فراهم کند.
- تنوع و تکثر از اصلیترین مولفههای جوامع پست مدرن قلمداد می شوند. اما نمود آن در صنعت آموزش کسب و کار کمتر دیده شده است. موسسات میتوانند با دادن آزادی به دانشجویان برای انتخاب سرفصل آموزشی و استاد درس به جای اینکه طبق برنامه از قبل تعیین شده سر کلاس بروند ارزش زیادی خلق نمایند. به عنوان مثال اگر یک دانشجو MBA باید ۲۵۰ ساعت درس را بگذراند تا فارغالتحصیل شود، انتخاب تمام درسها و موضوعات تماماً بر عهده وی و متناسب با نیازهای وی باشد.
- بسیاری از مشتریان دورهها و محصولات آموزشی کسب و کار کارمندانی هستند که به دنبال ارتقاء رتبه میباشند. بنابراین فعالین کسب و کار میتوانند با عقد قراردادهای همکاری معتبر این نیاز را پاسخ دهند.
- بالا بودن حاشیه سود فعالیت و پایین بودن هزینه در صنعت آموزش کسب و کار منجر به کوتاه شدن نقطه سربهسر شده و فرصت مناسبی برای فعالیت در این صنعت را فراهم آورده است.
- هزینه پایین تولید محصولات کمک میکند تا فعالین این صنعت بتوانند با راحتی بیشتر پرتفوی محصولات خود را گسترش دهند.
- دسترسی راحت به صنایع و مراکز و سازمانهای پشتیبان مانند نشر، دانشگاهها، شتابندهنده ها و … فرصت مناسبی برای انواع ورود به بازارها در صنعت آموزش کسب و کار را فراهم میآورد.
- دسترسی راحت و ارزان به تقریباً تمام زیرساختهای عمومی و تخصصی مورد نیاز برای فعالیت در صنعت آموزش کسب و کار فرصتهای ورود به این صنعت و فعالیت در آن را افزایش داده است.
- امکان همکاری با دانشگاهها و موسسات بینالمللی در حوزه آموزش کسب و کار نهتنها میتواند کیفیت کلی محصولات و خدمات آموزشی را ارتقاء دهد، بلکه میتواند فرصت مناسب برای خلق انواع محصولات و ارزشهای نوین برای بازارهای هدف باشد.
۴- شناسایی منابع بدون استفاده و با بهره وری پایین
- گنجینه بزرگی از دانش و اطلاعات در کتابهای ارزشمند یافت میشود، اما مشکلات فراوانی باعث میشود همه به این کتابها دسترسی نداشته باشند. مشکلاتی مانند ناشر و پخش ضعیف، بازاریابی ضعیف، مشخصات فیزیکی ضعیف کتاب، گم شدن در میان انبوه کتابها، کتابخوان نبودن بخش غالب جامعه کشور و … . بنابراین این منابع ارزشمند در بسیاری موارد کم کاربرد و بیفایده رها میشوند. فرصتی که در این میان وجود دارد استفاده از محتوای ارزشمند این کتابها و بازآفرینی آن در قالبها و فرمتهای دیگر مانند میکروب، خلاصه کتاب، دوره آموزشی موضوع محور و سایر محصولات آموزشی است. به این ترتیب اطلاعاتی که در یک کتاب مشخص در معدود کتابفروشی قابل دسترسی بوده است، میتواند با دامنهای بسیار گستردهتر در اختیار جامعه بزرگتری از مشتریان هدف قرار بگیرد.
- مطالعه منابع اصلی و بهروز خارجی توسط متخصصان و ترجمه و بومیسازی روشهای کاربردی آن برای شرایط کسب و کار ایران میتواند یک منبع ارزشمند اما بلااستفاده برای تولید محتوای آموزشی باشد.
- زمان ارزشمندترین منبع در اختیار هر انسان است. اما امروزه بخش بزرگی از آن به موجب زندگی مدرن شهری در حمل و نقل، ترافیک و کارهای ناخواسته به هدر میرود. تبدیل زمانهای مرده در طول روز به زمانهای با بهرهوری آموزشی میتواند فرصت مناسبی برای فعالان آموزشی باشد تا خدمات و محصولات خود را به مشتریان ارائه دهند.
- افزایش کاربردهای خدمات محصولات آموزشی کسب و کار میتواند به افزایش فروش آنها کمک کند. به عنوان مثال فروش کتاب نهتنها برای استفاده و خواندن خود شخص، بلکه به عنوان هدیه برای مناسبتهای مختلف مانند نوروز و به جای هدایای تبلیغاتی، به مشتریان و کارکنان کسب و کارهای میتواند فروش کلی را افزایش دهد. همچنین ارائه عضویتهای آموزشی برای کارکنان کسب و کارهای مختلف به عنوان هدیه ای برای پیشرفت این اشخاص توسط کسب و کارها میتواند صورت گیرد.
- تشکیل کلاسها و جلسات آموزشی به صورت اختصاصی در فضاهایی مانند کتاب فروشی ها، کافهها، باشگاههای ورزشی و … میتواند جذابیتها و بازار جدید برای این محصولات و دورهها به وجود آورد.
۵- شناسایی منابع در حال ایجاد یا در حال کشف
- میانرشتهای شدن علوم امروزی و به همین ترتیب بسیاری از کسب و کارهای امروزی فرصت مناسبی برای فعالین صنعت آموزش کسب و کار فراهم میآورد تا با تشکیل اتحاد با سایر رشتهها، به صورت مشترک دست به تولید انواع محصولات و ارائه انواع خدمات بزنند. به عنوان مثال، متخصصین کسب و کار میتوانند در همایشهای پزشکی، کشاورزی، صنعتی و … بخشی از سخنرانیها را به صورت تخصصی برای همان رشته ارائه دهند. به این ترتیب متخصص کسب و کار باید متخصص در رشته دیگری نیز مانند پزشکی، ورزش و … باشند و یا اشخاص متخصص در حوزههای علمی میتوانند با آموزش حرفهای در کسب و کار تبدیل به یک مرجع در زمینه میانرشتهای خود شوند. به عنوان مثال حقوقدانی که متخصص کسب و کار نیز هست میتواند بازار کاملاً تخصصی و بیرقیب خود ایجاد کند.
- فعالان صنعت آموزشی کسب و کار میتوانند با اتحاد استراتژیک با فعالین سایر رشتهها، محصولات آموزشی جدید و با کیفیت ارائه دهند. به عنوان مثال همکاری با فعالین صنعت گردشگری میتواند فرصت ارائه دورههای تفریحی- آموزشی ایجاد نماید تا به عنوان یک محصول منسجم در این بازار وارد شود. یا همکاری با دفاتر حقوقی مهاجرت به منظور آموزش نیروهای ماهر کاری میتواند فرصتی برای ایجاد دورهها و محصولات تخصصی آموزش کسب و کار برای مهاجرت باشد.
-
غربال اولیه فرصتهای کسب و کار در صنعت آموزش کسب و کار
در مرحله شناسایی فرصتها بر اساس پویش انجام گرفته صنعت آموزش کسب و کار ، تعداد ۵۰ فرصت شناسایی و معرفی شدند. در اینجا و در این مرحله بر اساس معیارهایی مانند امکانپذیری و بهرهبرداری توسط کارآفرین، مطلوبیت برای کارآفرین، مطلوبیت برای جامعه و نگاه به آینده، تعدادی از فرصتهای جذابتر انتخاب شده و دلایل جذابیت آنها ذکر میشوند.
جدول فرصتهای جذاب در صنعت آموزش کسب و کار و جذابیت آنها
فرصت تشخیص داده شده |
دلیل جذابیت فرصت |
۱ |
امکان راهاندازی کسب و کار آموزشی با محوریت استفاده از اینترنت |
همهگیری استفاده از اینترنت
ارزان بودن تولید و نشر محصولات و خدمات آموزشی
امکان افزایش تعداد و تنوع پرتفوی محصولات
کارایی و اثربخشی مدیریت بازاریابی و بازاریابی اینترنتی برای کسب و کار
هزینه پایین ورود به بازار
سرعت بالا ورود به بازار
انعطافپذیری بالا برای اعمال هرگونه تغییرات و پاسخ به نیازهای بازار
امکان کوچک نگاه داشتن کسب و کار
امکان برونسپاری حداکثری وظایف و مسئولیتها
امکان دسترسی به بخشهای بزرگی از بازار
امکان استفاده برای انواع فعالان در دسته بندیهای گوناگون در صنعت آموزش کسب و کار
همراستایی با روندهای جهانی امروز
امکان پیادهسازی خلاقیتها به صورت سادهتر و ارزانتر
امکان ایجاد راحتتر هم افزایی به موجب استفاده از انواع بسترهای اجتماعی و یکپارچگی سیستمهای گوناگون
مستند شدن تمامی فعالیتها در اینترنت
وجود و در دسترس بودن ابزارهای و نرمافزارهای فراوان برای استفادههای مختلف و تخصصی
دسترسی راحت به تمامی زیرساختهای عمومی و تخصصی مورد نیاز
امکان انتخاب و هدف قرار دادن یک خرده بازار خاص و ارائه انواع محصولات تخصصی در قالبهای گوناگون به آن بازار
امکان الگوبرداری از انواع محصولات موجود در اینترنت در سطح جهانی و بازآفرینی و تولید مجدد آن برای بازار ایران و خرده بازار هدف |
۲ |
امکان ورود به صنعت آموزش کسب و کار از سمت نشر |
جایگاه بالا و ارزشمند کتاب و نشر در ذهن مخاطبان منجر به یک تمایز ذاتی نسبت به سایر رقباست
امکان استفاده از توان و مزیت اشخاص متخصص با حداقل هزینه (نویسندگان و مترجمان)
امکان استفاده از محتوای کتاب و ارائه آن در قالب محصولات متنوع مانند وبینار یا کارگاه آموزشی بر مبنای آموزشهای کتاب اما به صورت کاربردی برای شرایط بازار
معافیت از مالیات
وجود یک شبکه توزیع سازمان یافته برای این صنعت
راحتی دیده شدن (هر کتاب بلافاصله پس از چاپ میتواند در تعداد زیادی وبسایت فروشگاهی و پلتفرم کتاب خوان به نمایش در بیاید
امکان استفاده از فضای کتابفروشی های منتخب برای برگزاری کلاسها و خلق هم افزایی
امکان ورود راحتتر به سایر بازارها مانند مشاوره به موجب اعتماد بیشتر به نویسندگان کتابها
نبود تعداد زیادی رقیب جدی (ناشرین تخصصی کسب و کار) در این حوزه
نبود هیچ ناشر تخصصی کسب و کاری که در قالب یک عرضهکننده تمام عیار مجموعهای کامل از محصولات و خدمات آموزشی کسب و کار را ارائه دهد
سهولت بیشتر ایجاد همکاریها و اتحادهای استراتژیک برای یک نشر
هزینه پایین جاری منابع انسانی
امکان تولید محتوای جانبی و تکمیلی راحتتر به موجب در اختیار داشتن محتوای کتاب |
۳ |
امکان خلق یک اکوسیستم آموزشی یکپارچه |
نبود یک اکوسیستم آموزشی یکپارچه در صنعت آموزش کسب و کار ایران
به طور کلی امروزه اکوسیستمهای خدماتی مزیت رقابتی کسب و کارها محسوب میشوند
بخش بزرگی از خدمات ارائه شده در اکوسیستم شامل خدمات پشتیبانی و ارتباط با مشتریان است که هزینه چندانی ندارد
بیشترین هزینه کسب و کارها برای یافتن اولین خریداران صرف شده و بعد از آن رها میشوند. با خلق اکوسیستم میتوان با هزینه کم به نسبت هزینههای پرداخت شده برای جذب مشتری، او را برای بلندمدت نگهداشت
بسیاری از نیازهای مشتریان با محصولات و خدمات مجزا پاسخ داده نمیشوند و نیازمند وجود بستری هستند تا با شناخت هر مشتری بتواند در بلند مدت نیازهای متغیر آموزشی او را پاسخ دهد
افزایش احساس رضایت، احساس تعلق به جامعه، داشتن حمایت و پشتیبانی برای مشتریان
افزایش هزینه تغییر برای مشتریان
مقابله بهتر با تهدید ورود تازه واردان که در این صنعت بسیار است
امکان تشکیل اتحاد استراتژیک با سایر فعالین و صنایع و سازمانها پشتیبان
امکان بالای توسعه محصولات و خدمات متعدد با هزینه پایین به موجب ذات فعالیت در صنعت آموزش کسب و کار |
۴ |
امکان تلفیق آموزش کسب و کار با سایر فعالیتها |
خشک، کسلکننده، ثابت و یکنواخت بودن آموزشهای کسب و کار خلاء بزرگی برای رضایت مشتریان فراهم آورده است
تلفیق آموزش های کسب و کار با گردشگری، بوم گردی، ورزشهای مختلف، در فضاهای مختلف
تلفیق آموزشهای کسب و کار با بازی، پروژههای عملی، شبیه سازیها
امکان افزایش بسیار زیاد رضایت مشتریان
امکان بسیار بالا برای تبدیل شدن به یک برند قدرتمند آموزشی
امکان ایجاد تمایز بسیار بالا
اثرگذاری بالای احساسی بر مشتریان و مخاطبان
افزایش بهرهوری یادگیری حین عمل
تحریک دیگر متغیرهای تصمیمگیری مانند هیجان، تنوع، جدید بودن و … |
۵ |
میانرشتهای شدن آموزش کسب و کار |
همراستایی با روندهای نوین کسب و کارها در جهان
اثربخشی بسیار بالا برای مشتریان به موجب آموزشهای تخصصی و کاملاً در راستای اهداف و نیازها
تمایز و قدرت رقابت پذیری بسیار بالا برای فعالان
وجود گوشه بازارهای فراوان برای ورود
تهدید کم ورود تازهواردان به دلیل ماهیت تخصصی بازارها
امکان خلق دانش اصیل جدید مبتنی بر تجربه های واقعی
امکان استفاده از مزیت رقابتی اولین بودن و بدست آوردن راحت مرجعیت بازار
هزینه انتقال بالا برای مشتریان |
۶ |
بیکاری بخش بزرگی از جوانان تحصیل کرده و میزان پایین درآمد عمومی |
امکان ورود به بازار نامشتریان
امکان همکاری با شرکتهای کاریابی
امکان تولید محصولات و خدمات آموزشی ارزانقیمت اما با فروش بالا
امکان استفاده از بستر اینترنت برای پایین نگهداشتن هزینهها و قیمت نهایی
نیاز به آموزشهای ابتدائی و یکسانتر و در نتیجه امکان راحتتر ورود به بازار برای فعالان
توقع پایین تر مشتریان نسبت به کیفیت آموزشها
امکان همکاری با نهادهای دولتی و اجتماعی و استفاده از زیرساختها و امکانات آنها بمنظور ورود گستردهتر به بازار |
-
ارزیابی و اولویتبندی فرصتها
۱- تعیین شاخصهای ارزیابی
بر اساس ماهیت بازار صنعت آموزش کسب و کار، خدماتی بودن اکثریت محصولات، ارزشهای مورد انتظار بخشهای مشتریان، معیارهای رقابت در بازار و … معیارهای ارزیابی فرصت به قرار زیر تعریف میشوند.
- اندازه بخش بازار مرتبط با فرصت
- امکانپذیری استفاده از فرصت و راحتی ورود به بازار (با در نظر گفتن میزان رقابت، پتانسیل بازار، نیاز به به انواع سرمایه، امکانپذیری فنی، مالی، بازاری، اقتصادی)
- میزان پاسخگویی به نیاز بخشهای مختلف بازار
- میزان ارزش آفرینی استفاده از فرصت (ارزش آفرینی استراتژیک برای فعال، ارزش آفرینی مالی برای فعال، ارزش آفرینی برای مشتریان، ارزش آفرینی برای زنجیره همکاران، ارزش آفرینی برای کلیت صنعت)
- میزان دسترسی به خدمات پشتیبان و زیرساختهای عمومی و خصوصی مورد نیاز
- میزان دسترسی به منابع تولید مورد نیاز
۲- تصمیمگیری چند معیاره برای تشخیص فرصت برگزیده
در این مرحله بر اساس فرصتهای برگزیده اولیه و همچنین معیارهای ارزیابی فرصت در قسمتهای پیشین، با وزن دهی به این معیارها و همچنین نمره دهی به هر کدام از فرصتها از منظر هر کدام از معیارها، فرصتهای انتخابی تهایی به ترتیب اولویت مشخص میشوند.
در این جدول برای نمره دهی به هر کدام از فرصتها، نمره ای به آن از منظر هر شاخص مشخص تعلق میگیرد. برای بی بعد کردن عدد نمره بدین صورت عمل میشود که بالاترین نمره هر فرصت از منظر یک شاخص مشخص ۱ در نظر گرفته میشود، سپس نمره فرصتهای دیگر برای شاخص مقرض از تقسیم نمره بالاترین فرصت تخمین زده میشود. به عنوان مثال بالاترین نمره ارزیابی برای شاخص امکانپذیری استفاده از فرصت مربوط به فرصت اول، ورود به حوزه کسب و کارهای اینترنتی میباشد. به نسبت همین نمره، سایر نمره این معیار برای مابقی فرصتها نیز تعیین میشود.
ماتریس تصمیمگیری برای انتخاب فرصت برگزیده
معیار
گزینه |
اندازه بازار مربوط به فرصت |
امکانپذیری استفاده از فرصت |
پاسخگویی به نیاز بازار |
میزان ارزش آفرینی فرصت |
دسترسی به خدمات پشتیبان |
دسترسی به عوامل تولید |
ورود به بازار مبتنی بر اینترنت |
۱ |
۱ |
۱ |
۱ |
۱ |
۱ |
ورود به بازار از طریق انتشارات |
۱ |
۰٫۷ |
۰٫۵ |
۱ |
۰٫۸ |
۰٫۸ |
امکان ایجاد اکوسیستم |
۰٫۵ |
۰٫۳ |
۱ |
۱ |
۰٫۸ |
۰٫۷ |
تلفیق با سایر فعالیتها |
۰٫۲ |
۰٫۳ |
۰٫۷ |
۰٫۸ |
۰٫۵ |
۰٫۵ |
میان رشتهای |
۰٫۱ |
۰٫۱ |
۱ |
۱ |
۰٫۷ |
۰٫۱ |
کم هزینه بودن |
۰٫۸ |
۰٫۳ |
۰٫۵ |
۰٫۵ |
۰٫۷ |
۰٫۸ |
در ادامه با جمع جبری نمره معیارهای مختلف برای هر فرصت، جذابترین و اولویتدارترین فرصتها مشخص میشوند.
جدول فرصتهای منتخب در صنعت آموزش کسب و کار به ترتیب اولویت بر مبنای امتیازهای معیارهای ارزیابی
ردیف |
عنوان فرصت |
مجموع امتیاز |
۱ |
امکان راهاندازی کسب و کار آموزشی با محوریت استفاده از اینترنت |
۶ |
۲ |
امکان ورود به صنعت آموزش کسب و کار از سمت تأسیس انتشارات |
۴٫۸ |
۳ |
امکان خلق یک اکوسیستم آموزشی یکپارچه |
۴٫۳ |
۴ |
بیکاری بخش بزرگی از جوانان تحصیل کرده و میزان پایین درآمد عمومی |
۳٫۶ |
۵ |
میانرشتهای شدن آموزش کسب و کار |
۳ |
۶ |
امکان تلفیق آموزش کسب و کار با سایر فعالیتها |
۳ |
۴- نتیجه گیری فرصتها در صنعت آموزش کسب و کار در ایران
بدین ترتیب با اولویت ترین فرصت ممکن، زمینه و امکان ورود به صنعت آموزش کسب و کار به کمک فناوریهای اطلاعات و ارتباطات تعیین شده است که کاملترین امتیاز را به نسبت سایر فرصتها دریافت کرده است. با توجه به مواردی مانند روندهای جهان و ایران در این زمینه، عوامل کلان محیط، بخشهای بازار، ارزشهای مشتریان، معیارهای رقابتی، عوامل تولید و … ( که در اصل پژوهش مورد بررسی واقع شدهاند)، به نظر میرسد تمامی عواملی محیطی، فردی، سازمانی و یا فنی برای تحقق این فرصت موجود و قابل بهرهبرداری باشند. همچنین این فرصت برگزیده در بستر محیط کسب و کار ایران به طور عام و صنعت آموزش کسب و کار در ایران به طور خاص، بازار موجود و بازار بالقوه و همینطور دانش موجود در دسترس و دانش شخص کارآفرین، قابلیت برقراری تناسب و همخوانی داشته و تحققپذیر بسیار بالایی دارد.
فرصتهای دوم و سوم عبارتند از امکان ورود به صنعت آموزش کسب و کار از سمت تأسیس انتشارات و امکان خلق اکوسیستم آموزشی یکپارچه. هر دوی این فرصتها دارای ارزش زیاد برای بازار هدف خود هستند، اما به موجب نیاز به دسترسی به برخی از امکانات تخصصی و یا منابع تولید متمایز، امکان بهرهبرداری از آنها سختتر بوده و متناسب شرکتها و موسسات بزرگ مقیاس و یا کارآفرینان با سرمایه نسبتاً بالا هستند.
همانطور که در ابتدای مقاله عنوان کردم، فرصت شکافی است در بازار که پتانسیل موجود کاری را بهتر انجام می دهد و ارزش می آفریند و شناخت فرصت های جدید هم یکی از وظایف مهم کارآفرینان است. اما تنها شناخت و تشخیص فرصت کافی نیست و کارآفرینی برای خلق ارزش باید آنها را مورد بهره برداری قرار دهد. پاسخ به فرصت و بالفعل کردن ارزش های بالقوه درون آن از طریق ارائه ایده (محصول، خدمت، روش و …) صورت می گیرد. بنابراین در کارآفرینی ایده به معنی راه حلی است برای استفاده از فرصت و پاسخ به نیاز، خواسته و تقاضای بازار هدف.
در مقاله بعدی:
فهرستی از ایدهها مربوط به فرصت برگزیده این مقاله، یعنی “امکان راهاندازی کسب و کار آموزشی با محوریت استفاده از اینترنت” ارائه میشود.
در ارتباط با همین موضوع می توانید فیلم تعریف فرصت در کارآفرینی، کسب و کار و مدیریت استراتژیک را در مشاهده بفرمایید
همچنین می توانید اپیزود تعریف و تشخیص فرصت در کارآفرینی را در قالب پادکست رادیو کارآفرینی بشنوید
همچنین می توانید رادیو کارآفرینی را کست باکس دنبال کنید.
می توانید ویدئوی تشخیص و بهره برداری فرصت کارآفرینانه آموزش کارآفرینی حرفه ای را در اینجا مشاهده کنید.
.
همچنین می توانید اپیزود تشخیص فرصت کارآفرینانه از مجموعه واکاوی مولفه های کارافرینی را در قالب پادکست رادیو کارآفرینی بشنوید
این نوشته، قسمت خلاصه ای از یک پژوهش دانشگاهی بررسی صنعت آموزشی کسب و کار در ایران است که توسط علی خادم الرضا در دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران انجام شده است.