مأموریت سازمان (Mission) شالوده دیگر عناصر برنامه راهبردی است. مأموریت سازمان عبارتی است که به سازمان هویت می بخشد و نقطه کانونی در شناخت هویت و فلسفه وجودی سازمان به شمار می رود. عبارتی که به تعریف مأموریت اصلی سازمان می پردازد، باید تصویری بکشد که همه کارکنان سازمان را راهبری کند (پهلوانیان، ۱۳۸۹، ۱۱۱).
موسیقی والاترین هنر مخلوق بشر است و شنیدن موسیقی زیبا یکی از بزرگترین لذتهای زندگی. شنیدن موسیقی بیکلام هنگام مطالعه علاوه بر احساس آرامش و بهرهوری یادگیری، لذت مطالعه را نیز افزایش می دهد. من سالهاست که هنگام مطالعه متن به موسیقی بی کلام گوش می دهم و به همین خاطر هم از مطالعه لذت بیشتری می برم.
بنابراین در برخی از مقالات طولانی تر سایت که چند دقیقه ای مطالعه آن زمان می برد و یا اینکه خودشان فایل مولتی مدیا ندارند، یک موسیقی بیکلام قرار میدهم تا اگر شما هم خواستید هنگام مطالعه آن را بشنوید و لذت ببرید.
نام قطعه: Vishal
دراکر میگوید طرح این پرسش که «فعالیت ما چیست؟» مترادف با این سؤال است که «مأموریت ما چیست؟» بیانیه مأموریت Mission Statement، جمله یا عبارتی است که بدان وسیله، قصد یک سازمان را از مقصود سازمانهای مشابه متمایز مینماید. مأموریت، بیان کننده «فلسفه وجودی» سازمان است. مأموریت سازمان در واقع تجلی چشم انداز در آیینه فعالیتهای سازمان است. به این ترتیب چشم انداز در یک سطح بالاتر از مأموریت، پایه شکل گیری مأموریت سازمان است. مأموریت بر کسب و کار حال حاضر توجه دارد و محصولات، خدمات، مشتریان و فرایندهای کاری کلیدی را توصیف می کند. قلّه ای را ترسیم می کند که شرکت پس از گذشت یک دوره از فرایند برنامه ریزی استراتژیک (معمولاً ۵ ساله) به فتح آن نایل آید (سیروس،۱۳۹۰ ،۱۱۶).
مورد بحث قرار دادن سوالات استراتژیک بدون مشخص کردن رسالت سازمان بسیار دشوار است. رسالت در واقع بیانیه ای است که دلیل وجودی سازمان را به تفصیل مشخص میسازد. بیانیه رسالت سازمان های مختلف از نظر اندازه متفاوتند برخی فقط چند خط و بعضی دیگر چند صفحه هستند. با آن که بسیاری از سازمانها بیانیه رسالتی برای کل سازمان تدوین کردهاند، واحدهای کسب و کار مستقل و بخشهای اجرایی، از بیانیه رسالتی که مشخص کننده دلیل وجودی آنها باشد بی بهره اند. هم چنین مدیران، سرپرستان و کارکنان الزاماً آشنایی دقیقی از رسالت واحدهای خود ندارند. چنانچه کارکنان درک مشخصی از علت وجودی یک واحد یا بخش نداشته باشند، آگاهی از سنخیت اقدامات آنها با خواستههای سازمان بسیار دشوار است. مباحث نظر بر عدم ضرورت تلاش جهت تدوین بیانیه رسالت چنین عنوان می شود که ((تمامی آنها (بیانیهها) شبیه به هم هستند)) یا ((بیانیه های رسالت آن چنان کلی اند که نمی توانند جهت گیری خاصی برای افراد فراهم سازند)) (پهلوانیان، ۱۳۸۹، ۳۹).
سازمانها برای بقای خود، دلیل و هدف منحصر به فردی دارند. این انحصار، در بیانیه مأموریت سازمان منعکس میگردد. بیانیه مأموریت، پاسخی مختصر، اما صحیح و مناسب به این سوال است که کسب و کار ما چیست؟ پاسخ موثر و آگاهی دهنده به این سوال، کاردانی سازمان را به اثبات می رساند و باعث القای اطمینان می شود. بیانیه مأموریت منعکس کننده اعتقادات مدیران، مالکان و سهامداران می باشد در رابطه با آنچه که سازمان است. بیانیه مأموریت سازمان را می توان به عنوان مجموعهای از ارزشها، عقاید و هنجارهای رفتاری مشترک میان اعضا دانست که عملکرد و رفتار آنان را تحت تأثیر قرار می دهد(حقیقی، ۱۳۸۹).
بعضی از محققان عقیده دارند بیانیه مأموریت تنها یک مفهوم صرف نیست، بلکه بسته ای است که شامل اجزایی مانند: هدف مالی، حیطه جغرافیایی و مزیت رقابتی می باشد.(Forbes & Seena, 2006: 412)
بیانیه مأموریت، نقطه شروعی برای تداوم هدف است، زیرا تلاش می کند فرایند سازمانی را با استراتژی کسب و کار تلفیق کند. نهایتاً، برای متحد کردن استراتژی با فرهنگ سازمانی ارائه می شود؛ فرآیندی که «کمپل» به عنوان القای حس مأموریت در ذهن و قلب کارکنان توصیف کرده است، این حس که آنها چه چیز متفاوتی در دنیا ایجاد می کنند .(Greengarten et al., 1994: 38) بیانیه مأموریت باعث بالا بردن حس انتظارات مشترک بین کارکنان و انتقال یک تصور عمومی از شرکت به کلیه ذینفعان می شود (Analoui & Karami, 2002 )، همچنین توافق نظر در مورد هدف را در همه سطوح سازمان فراهم کرده و همه افراد را تحت شعار رایج سازمان دور هم جمع می کند و از طریق ایجاد مجموعه ای از ارزشهای سازگار با اهداف مشترک شرکت و درک از اهداف خرد و کلان شرکت در کارکنان منجر به افزایش تعهد آنان و در نتیجه منجر به دستیابی به سطوح بالاتر عملکرد سازمانی می شود (Campbell et al., 2001:96.
بیانیه مأموریت بسیار وسیع نیست تا باعث سردرگمی شود. بیانیه مأموریت محدود نیز می تواند خطرناک باشد. تمرکز فراوان بر محصولات یا خدمات خاصی که ممکن است در آینده، دیگر پاسخگوی نیاز مشتریان نباشد، مناسب نیست. بیانیه مأموریت دید سازمان را بر روی فرصت های جدید نمی بندد (سیروس،۱۳۹۰، ۱۱۶).
بیانیه مأموریت بایستی موارد مندرج در این چک لیست را مورد توجه قرار دهد.
مأموریت سازمان ها، از نظر حجم، محتوا، شکل و پرداختن به جزئیات با هم متفاوتند. هریک از کارشناسان و افراد صاحب نظر در مدیریت استراتژیک بنا به نظر خود اجزای خاصی را برای بیانیه مأموریت در نظر گرفتهاند که در جدول زیر به آنها اشاره میشود.
طبق مطالعات اولیه و مشاهده بیانیه مأموریت چند سازمان، در این تحقیق مشخص شد که اغلب سازمان ها در بیانیه مأموریت خود به اجزای زیر اشاره کرده اند:
کیفیت محصولات و خدمات
محدوده جغرافیایی
فلسفه شرکت
توجه به بقا/ رشد/ سودآوری
توجه به تأمین کنندگان
توجه به کارکنان
توجه به سهامداران
توجه به مشتریان
تصور عمومی مطلوب
تکنولوژی(حقیقی، ۱۳۸۹)
جدول اجزای تشکیل دهنده بیانیه مأموریت
ابل (۱۹۸۰) | گروه مشتریان راضی، نیازهای ارضاء شده، چگونه نیازها ارضاء می شوند. |
مک جنیس (۱۹۸۱) | تعریف سازمان، اهداف سازمانی، فعالیت های اخیر و آینده باید به وضوح تفسیر شوند. |
پیرس (۱۹۸۲) | مشتری هدف، بازار، کالا و خدمات، محدوده جغرافیایی، تکنولوژی، بقا، رشد، سودآوری، فلسفه شرکت، خود تصوری، تصور عمومی. |
آکاف (۱۹۸۶) | اهداف، عامل های تمایز، آرمانهای سازمانی، نقش گروههای سهامدار. |
دیوید و پیرس (۱۹۸۷) | هدف خاص مشتریان و بازارها، محصولات و یا خدمات اصلی، حیطه جغرافیایی، تکنولوژی اصلی استفاده شده، رشد و بقا و سودآوری، فلسفه شرکت، خود تصوری ، تصور عمومی مطلوب. |
کلم و همکاران (۱۹۹۱) | اهداف کلان بلند مدت سازمان که چشم انداز شرکت را منعکس می کند، اهداف استراتژیک بلند مدت که جهت مطلوب و عملکرد در یک دوره زمانی طولانی را بیان می کند، اهداف به شکل اهداف کمی برنامه ریزی در دوره های زمانی خاص، حیطه و فعالیت های شرکت برچسب صنعت و گستره جغرافیایی. |
کمبل و همکاران (۱۹۹۲) | مشتریان، محصولات/ خدمات، موقعیت، تکنولوژی، توجه به بقا، فلسفه، خود تصوری، تصور عمومی . |
بائتز و بارت (۱۹۹۶) | اهداف مالی، اهداف غیرمالی، ارزش، عقاید و فلسفه شرکت، تعریف سازمان از موفقیت، تعریف استراتژی شرکت، مشتریان. |
فرد (۱۹۹۶) | مشتریان، محصولات، بازارها، تکنولوژی، بقا، رشد، سودآوری، فلسفه. |
گینتر و همکاران (۱۹۹۸) | بازارها و مشتریان هدف، خدمات اصلی ارائه شده، حوزه های جغرافیایی ارائه خدمات، ارزشها / فلسفه سازمان، قوتها / قابلیت های متمایز، تصور عمومی مطلوب سازمان. |
اگورمن و دوران (۱۹۹۹) | توجه به بقا، محصولات و خدمات، توجه به مشتریان، محدوده جغرافیایی، فلسفه شرکت، توجه به کیفیت، خودتصوری، تصور عمومی، بازار / مشتری، توجه به تأمین کنندگان، تکنولوژی اصلی. |
تحقیقات جامع، خدمات استراتژیک بازاریابی (۱۹۹۹) | تمرکز / توجه به مشتری، کیفیت کالا و خدمات، رهبری، رقابت، نوآوری، تمرکز روی کارکنان، مسئولیت های اجتماعی، ارزش برای سهامدار. |
بارت (۱۹۹۹) | بیانیه هدف، بیانیه عقاید / ارزشها، قوت / قابلیت های متمایز، وضعیت رقابتی مطلوب، استراتژی رقابتی، استانداردهای خاص رفتار، اهداف کلی شرکت، یک هدف قاطع و واضح ، اهداف مالی خاص، اهداف غیرمالی خاص، مشتریان خاصی که به آنها خدمات ارائه می شود، محصولات/ خدمات ارائه شده، هویت منحصر به فرد، تصور عمومی مطلوب، موقعیت کسب و کار، تکنولوژی تعریف شده ، توجه به بقا، توجه به کارکنان، توجه به تأمین کنندگان، توجه به جامعه، توجه به سهامداران، بیانیه بصیرت. |
آنالویی و کرمی (۲۰۰۲) | سود بلندمدت، رشد و بقا، فلسفه و ارزش های شرکت، کیفیت محصولات و خدمات، تصور عمومی، محدوده جغرافیایی، خودتصوری، توجه به تأمین کنندگان . |
سوفی و لیونز (۲۰۰۳) | تعریف کسب و کار شرکت، اطلاعات درباره جایی که شرکت در حال حاضر هست و جایی که می خواهد برسد، توجه به مشتریان، توجه به کارکنان، فلسفه شرکت، توجه به بقا، تمایل به بهترین بودن (گل سرسبد) صنعت، کیفیت و نوآوری در محصولات و خدمات، مزیت های شرکت، منابع مهم شرکت به عنوان مزیت رقابتی. |
رابینز (۲۰۰۷) | مشتریان، کالا / خدمات، خودتصوری، فلسفه شرکت، توجه به کارکنان، بازارها، توجه به رشد و بقا و سودآوری، توجه به تصور عمومی، تکنولوژی. |
برگرفته از سند برنامه استراتژیک واحد تحقیق و توسعه سازمان اتکا
تهیه و تدوین: علی خادم الرضا
انتشار مقاله با ذکر منع بلامانع است.